Energiebelasting 2023: wat kunt u verwachten?

Energiebelasting is de belasting die u moet betalen over het verbruik van elektriciteit en aardgas. U betaalt de energiebelasting maandelijks aan uw energieleverancier. Uw leverancier draagt dit vervolgens af aan de belastingdienst. Vanaf 1 januari 2023 veranderen de belastingen op stroom en gas. Alle huishoudens gaan fors meer energiebelasting betalen. Hoeveel energiebelasting betaalt u in 2023 per kubieke meter (m³) gas  en per kilowattuur (kWh) stroom? En hoeveel is de teruggaaf energiebelasting?

• Welk deel energierekening bestaat uit belasting?
• Opbouw overheidsheffingen
• Opslag Duurzame Energie- en Klimaattransitie
• Overheidsheffingen in 2022 en 2023
• Energiebelasting door de jaren heen
• Vermindering energiebelasting in 2022 en 2023 (heffingskorting)
• Veelgestelde vragen omtrent energiebelasting

Energiebelasting 2023 

Ieder jaar presenteert het kabinet op Prinsjesdag de voorstellen van de belastingtarieven voor het daaropvolgende jaar.  De energiebelasting wordt elk jaar op 1 januari vastgesteld en is bij iedere energieleverancier hetzelfde. Omdat de energieprijzen de afgelopen tijd buitengewoon gestegen zijn, heeft het kabinet besloten om dit gedeeltelijk te compenseren. Daarom stelt het kabinet een tijdelijk prijsplafond voor gas en stroom voor.

Wijzigingen energiebelasting, ODE en btw in 2023

• Btw op energie wordt weer 21%, deze was tijdelijk 9% in 2022.
• De Opslag Duurzame Energie (ODE) wordt € 0,00 en verwerkt in energiebelasting.
• De energiebelasting wordt ongeveer € 0,59 per m³ gas en € 0,15 per kWh stroom (incl. 21% btw). 
• De vermindering energiebelasting voor 2023 komt neer op € 596,85.

Welk deel energierekening bestaat uit belasting?

Uw energierekening bestaat voor een deel uit overheidsheffingen. Zo betaalt u energiebelasting en Opslag Duurzame Energie- en Klimaattransitie (ODE) voor elke kilowattuur (kWh) stroom en voor elke kubieke meter (m³) gas. Per 1 januari 2023 zal de Opslag Duurzame Energie worden samengevoegd met de energiebelasting. Daarnaast betaalt u 21% btw over alle leveringskosten, netbeheerkosten én over de overheidsheffingen. Ook over de energiebelasting wordt dus 21% btw berekend. Per 1 juli 2022 heeft het kabinet de btw op gas, stroom en stadsverwarming tijdelijk verlaagd van 21% naar 9%. Deze maatregel geldt voor een halfjaar en wordt helaas niet gecontinueerd in 2023.

Opbouw overheidsheffingen

U betaalt verschillende belastingen via de energierekening. Het gaat om energiebelasting, btw en een opslag duurzame energie (ODE). Energiebelasting en ODE (tot 1-1-'23) zijn overheidsheffingen die u betaalt over elke kWh stroom of m³ gas die u verbruikt. Met deze belasting stimuleert de overheid investeringen in duurzame energie.  Maar u betáált niet alleen energiebelastingen, er is ook een vaste belastingteruggave (vermindering energiebelasting, voorheen heffingskorting genoemd). In 2023 wordt die € 597 (afgerond)op jaarbasis. Uw energieleverancier verrekent de belastingvermindering met de energierekening. Op de energierekening wordt het meestal afgetrokken van de variabele leveringskosten voor stroom. Als u heel weinig stroom en gas verbruikt, krijgt u meer energiebelasting terug dan u betaalt.

Opslag Duurzame Energie- en Klimaattransitie

In januari 2013 is de wet  ODE aangenomen om de uitgaven van het duurzame energie opwekken en het zuiniger omgaan met energie te stimuleren. Sinds 2020 wordt de ODE eerlijker verdeeld tussen huishoudens en bedrijven. Dit is per 1 januari 2020  van een 50/50 verdeling naar een derde/twee derde verdeling gegaan, ten gunste van huishoudens. Sinds de ODE is ingevoerd zijn de tarieven ieder jaar behoorlijk verhoogd. In 2022 bedraagt de ODE voor stroom 3,69 cent per kWh en de ODE voor gas 10,47 cent inclusief btw. Uit het Belastingplan 2023 blijkt dat de ODE wordt samengevoegd met de energiebelasting.

Overheidsheffingen in 2022 en 2023

Al in de laatste maanden van 2021 zagen we een explosieve stijging van de energieprijzen. In een jaar tijd ging de prijs voor gas met maar liefst 142% omhoog. Stroom werd in diezelfde periode 109% duurder.  Daarom heeft het kabinet op 15 oktober 2021 besloten om diverse maatregelen te nemen om de stijging van de energierekening voor Nederlanders te verminderen. Wat houdt dit in voor 2022?

• De teruggave van de energiebelasting (heffingskorting) gaat omhoog van 560 euro naar 790 euro. Dat betekent een belastingvoordeel van 230 euro voor iedereen (los van hoeveel energie u gebruikt). Op 5 november 2021 kondigde het kabinet aan dat het belastingvoordeel 265 euro* wordt.
• Het belastingtarief op stroom gaat met 8,4 cent per kWh omlaag, inclusief btw.  Op 5 november werd bekendgemaakt dat het belastingtarief iets minder omlaag gaat (-7 cent).Hoeveel dat voor u scheelt, hangt af van uw stroomverbruik. Bij een gemiddeld verbruik van 3500 kWh per jaar betaalt u 241 euro minder aan belasting voor stroom (Energiebelasting + ODE).
• Het plan voor de energiebelasting op gas verandert niet: die stijgt met zo'n 2 cent per kuub. Bij een gemiddeld gasverbruik van 1500 kuub per jaar betaalt u 29 euro meer aan belasting voor gas (Energiebelasting + ODE).  

* Na het besluit om de teruggaaf te verhogen, heeft het kabinet ook de btw op energie tussen 1 juli en 31 december 2022 verlaagd van 21% naar 9%. Omdat de teruggaaf inclusief btw is berekend, valt het bedrag over 2022 € 40 lager uit. 

Op Prinsjesdag 2022 maakte het kabinet bekend dat op 1 januari 2023 de energiebelasting op gas daalt met 6,31 cent per m³ en op elektriciteit met 7,06 cent per kWh. De voorgestelde verlaging van de energiebelasting gaat echter niet door, maar  wordt vervangen door het tijdelijke prijsplafond. 

Tegemoetkoming voor hoger verbruik mkb-bedrijven

Op 5 november 2021 maakte het kabinet bekend dat het dit maatregelenpakket aanpast om mkb-bedrijven met een hoger energieverbruik meer tegemoet te komen. Het kabinet verlaagt op verzoek van de Tweede Kamer het belastingtarief op elektriciteit in de tweede en de derde verbruiksschijf. Het belastingtarief in de eerste schijf gaat iets minder omlaag dan eerder voorgesteld. Hierdoor komt een groter deel van de lastenverlichting terecht bij mkb-bedrijven met een hoger energieverbruik. 

Let op: het gaat alleen over de belasting. De totale energierekening hangt ook af van de prijzen die energieleveranciers voor stroom en gas rekenen.  Doordat de marktprijs zo enorm gestegen is, bent u uiteindelijk meer kwijt aan energie. 

Overheidsheffingen energie	2021	2022	2023
Energiebelasting 3500 kWh stroom	€ 399	€ 156	€ 534
ODE 3500 kWh stroom	€ 127	€ 129	-
Energiebelasting 1500 m³ gas	€ 633	€ 659	€ 889
ODE 1500 m³ gas	€ 154	€ 157	-
Vermindering energiebelasting	- € 559	- € 825	- € 597
TOTAAL	€ 755	€ 276	€ 826

Peildatum 1-1-2023

2022: de energiebelasting op gas wordt met 1,774  cent per m³ verhoogd in 2022. Daarmee komt de gasbelasting op 43,95  cent per m³ inclusief  btw. Het plan was in eerste instantie dat de  verhoging van de gasbelasting opnieuw deels gecompenseerd zou worden door de belasting op stroom te verminderen. De stroombelasting zou met 0,29  cent per kWh omlaag gaan en zou dan neerkomen op 11,12 cent per kWh inclusief btw. Nu wordt deze dus verlaagd met 8,4 cent, terwijl het op 5 november weer teruggedraaid is naar een verlaging van 7 cent. Daarmee komt de stroombelasting op 4,45 cent per kWh inclusief btw.

2023: de energiebelasting op gas wordt 59,27 cent per m³ inclusief  21% btw. De belasting op elektriciteit wordt 15,25 cent per kWh incl. 21% btw. De in het Belastingplan 2023 voorgestelde verlaging van de energiebelasting voor het jaar 2023 wordt geschrapt. De verlaging in de energiebelasting wordt vervangen door het tijdelijke prijsplafond. 

Energiebelasting door de jaren heen

Vooral de belasting op gas is door de jaren heen flink opgeschroefd, met het doel het gasverbruik terug te dringen. Daarmee wordt de energierekening vooral voor huishoudens die hun gasverbruik niet kunnen verminderen ieder jaar flink duurder. Dat toont de grafiek hieronder. Gelukkig staat hier nog altijd wel een hoge vermindering energiebelasting tegenover.

Vermindering energiebelasting in 2022 en 2023 (heffingskorting)

De overheid ziet een deel van het energieverbruik als basisbehoefte, hierover hoeft u geen belasting te betalen. De energiebelasting wordt daarom verminderd met een vast bedrag per elektriciteitsaansluiting per jaar. Dat wordt verrekend via uw energierekening. De vermindering geldt alleen voor iemand met een aansluiting van stroom. Daarnaast moet er sprake zijn van stroomverbruik, ook al is dit maar 1 kWh. De vermindering wordt jaarlijks opnieuw vastgesteld en geldt alleen voor onroerende zaken met een verblijfsfunctie. 

Betaalt u in een jaar minder energiebelasting dan het bedrag van de belastingvermindering? Dan krijgt u toch de volledige belastingvermindering. Dit geldt ook bij groene stroom. En verhuist u binnen de verbruiksperiode van een jaar? Dan wordt de belastingvermindering naar evenredigheid berekend.

2022: per 1 januari 2022 zou de vermindering energiebelasting eerst € 559,77 bedragen, maar op 15 oktober 2021 is besloten dat de belastingkorting eenmalig wordt verhoogd met € 230. Op 5 november werd bekendgemaakt dat er nog € 35 bij komt. Daardoor krijgen huishoudens € 825 terug op de energierekening. Om het nog ingewikkelder te maken: na het besluit om de teruggaaf te verhogen, heeft het kabinet ook de btw op energie tussen 1 juli en 31 december 2022 verlaagd van 21% naar 9%. Omdat de teruggaaf inclusief btw is berekend, valt het bedrag over 2022 € 40 lager uit. Hierdoor krijgen alle huishoudens in 2022 dus € 785 (incl. btw) in plaats van € 825.

2023:  op Prinsjesdag werd bekendgemaakt dat de vermindering energiebelasting stijgt naar € 941. Nadat de cijfers van het prijsplafond definitief werden vastgesteld, werd de vermindering energiebelasting verlaagd naar € 597.

Veelgestelde vragen omtrent energiebelasting

Waarom zie ik een gemiddelde prijs op mijn jaarafrekening? 

Uw jaarafrekening loopt vaak niet precies van 1 januari tot en met 31 december, maar bijvoorbeeld van 1 april 2022 tot en met 31 maart 2023. U ziet dan op uw energierekening een gemiddelde prijs voor de energiebelasting. Van 1 april 2022  tot en met 31 december 2022  betaalt u het tarief van 2022, voor de periode in 2023  betaalt u het tarief van 2023.  

Waarom wordt er belasting geheven over het energieverbruik? 

Energieverbruik kan leiden tot het opraken van fossiele brandstoffen, uitstoot van broeikasgassen en verzuring. Daarom heft de overheid belasting over het energieverbruik. Hierdoor wordt energie duurder en zullen verbruikers er naar verwachting bewuster en zuiniger mee omgaan. 

Waarom is de teruggave energiebelasting in 2022 per 1 juli met € 40 verlaagd?

Na het besluit om de teruggaaf te verhogen, heeft het kabinet ook de btw op energie tussen 1 juli en 31 december 2022 verlaagd van 21% naar 9%. Omdat de teruggaaf inclusief btw is berekend, valt het bedrag over 2022 € 40 lager uit. Hierdoor krijgen alle huishoudens dus € 785 (inclusief btw) in plaats van € 825 zoals eerder gecommuniceerd.

Wordt de btw-verlaging uit 2022 doorgezet in 2023?

Nee, de btw gaat volgend jaar helaas weer naar 21% in plaats van 9% in de tweede helft van 2022.

Moet ik deze belasting betalen als ik zelf elektriciteit opwek? 

Ja, deze belasting is ook van toepassing als u zelf elektriciteit opwekt. Over het nettoverbruik betaalt u energiebelasting, btw, het leverings- en het netwerktarief. Het nettoverbruik is de gebruikte energie min de teruggeleverde stroom. Voor meer informatie kunt u terecht bij de Belastingdienst of uw energiebedrijf. 

Waarom gaat de voorgestelde verlaging van de energiebelasting in 2023 niet door?

De verlaging van de energiebelasting gaat niet door wanneer het prijsplafond een feit is. Volgens de overheid is het voordeel van een plafond dat consumenten duidelijkheid hebben wat zij kwijt zijn aan hun energierekening bij een normaal of gemiddeld verbruik.

Over welke tarieven moet ik btw betalen? 

Zoals over bijna alle producten betalen consumenten ook over energie 21% btw. Energieleveranciers en netbeheerders brengen deze btw bij u in rekening en dragen deze vervolgens af aan de belastingdienst. Er wordt ook btw geheven over deze belasting. Bij energie geldt dus dat over de gehele rekening btw geheven wordt.  In een Kamerbrief van 11 maart stelt het kabinet voor de btw op energie tijdelijk te verlagen van 21% naar 9%. Deze maatregel is ingegaan in op 1 juli 2022 en geldt voor een periode van zes maanden. Door deze maatregel daalt de energierekening met 10%. Helaas gaat de btw op energie per 1 januari 2023 weer naar 21%.

Hoe berekenen energieleveranciers de btw-verlaging per 1 juli 2022 door?

Uit een rondgang begin juni van de Consumentenbond langs 20 energieaanbieders blijkt dat alleen Essent kiest voor een directe verrekening in het maandbedrag. Volgens de Bond moeten klanten bij andere leveranciers wachten op hun jaarnota voordat zij het belastingvoordeel krijgen. Lees ook: Grote verschillen in aanpak btw-verlaging energieleveranciers

Wanneer heb ik in 2023 recht op een energietoeslag van € 1300?

Huishoudens met een laag inkomen (rond bijstandsniveau) krijgen in 2022 en 2023 een energietoeslag van 1300 euro per huishouden per jaar. Ze kunnen deze energietoeslag aanvragen bij de gemeente. Het kabinet en gemeenten streven ernaar om de toeslag zo snel mogelijk uit te keren.

Wie kan in 2023 steun aanvragen bij het Noodfonds Energie?

Kwetsbare huishoudens met een hoge energierekening kunnen vanaf 7 februari 2023 terecht bij het Tijdelijk Noodfonds Energie. Het Noodfonds betaalt voor huishoudens die in aanmerking komen voor steun, een deel van de energierekening van oktober 2022 tot en met maart 2023.  Informatie over de aanvraag is te vinden op noodfondsenergie.nl.