Vaste energietarieven sinds 2024 voordeliger dan dynamische contracten

Huishoudens met een vast energiecontract waren in 2024 in de meeste gevallen goedkoper uit dan huishoudens met een dynamisch contract. Dat blijkt uit grondig onderzoek van Gaslicht.com. Waar dynamische tarieven in 2023 nog regelmatig voordeliger waren door lage marktprijzen, zijn vaste contracten sinds begin 2024 financieel aantrekkelijker geworden. Vooral dankzij de terugkeer van scherpe tarieven en hoge welkomstbonussen.

Dynamisch contract in 2023 nog vaak voordeliger

Na de energiecrisis waren energieleveranciers begin 2023 terughoudend met het aanbieden van vaste contracten. Het aanbod was beperkt, tarieven waren relatief hoog en er werden nauwelijks welkomstbonussen verstrekt. Tegelijkertijd daalden de groothandelsprijzen fors. Huishoudens met een dynamisch contract, waarbij de gastarieven dagelijks en de stroomtarieven per uur meebewegen met de markt, profiteerden daar direct van. Vooral in de eerste helft van 2023 betaalden zij structureel minder dan huishoudens met een vast contract.

Omslag in 2024: vaste contracten weer voordeliger

In 2024 sloeg het beeld om. Door gedaalde marktprijzen boden energieleveranciers weer scherp geprijsde vaste contracten aan. Wat het verschil écht maakte, waren de teruggekeerde welkomstbonussen vaak honderden euro’s per contract. Die drukten de totale jaarkosten aanzienlijk en zorgden ervoor dat vaste contracten in veel gevallen voordeliger uitpakten dan dynamische, zelfs als de leveringstarieven iets hoger lagen.

Dit voordeel gold met name voor huishoudens die in de eerste helft van 2024 een vast contract afsloten. In die periode lagen de vaste tarieven relatief laag, terwijl de dynamische tarieven later in het jaar gemiddeld juist stegen. Door het tarief vast te zetten op een gunstig moment voorkwamen deze huishoudens de prijsstijgingen die dynamische gebruikers wél voelden. Vooral voor wie minder grip heeft op zijn verbruiksmomenten bood dit niet alleen financiële zekerheid, maar ook daadwerkelijk een kostenvoordeel.

Zonnepanelen en dynamisch contract: vaker nadelig

Voor huishoudens met zonnepanelen is een dynamisch contract vaker ongunstig. Teruglevering vindt meestal plaats op momenten dat er veel zon is – en dus veel aanbod –, zoals midden op de dag. Juist dan is de stroomprijs op de markt laag, waardoor de vergoeding voor opgewekte stroom tegenvalt. Bij een vast contract ontvang je binnen de saldeerruimte hetzelfde tarief als je betaalt voor je verbruik, ongeacht het tijdstip van teruglevering.

Wel brengen vaste contracten sinds 2024 steeds vaker terugleverkosten met zich mee. Toch blijkt uit de analyse van Gaslicht.com dat deze kosten in veel gevallen minder nadelig zijn dan de structureel lage terugleververgoedingen bij dynamische contracten. Vooral de combinatie van hoge welkomstbonussen én het grote verschil tussen de prijs voor afgenomen stroom en de vergoeding voor teruggeleverde stroom maakt dynamische contracten voor zonnepaneelbezitters vaak minder gunstig.

Besparing per huishoudenstype in 2024 bij vast contract t.o.v. dynamisch

• Gemiddeld huishouden met gas + stroom: € 230– € 270
• Met zonnepanelen: € 300– € 320
• Alleen elektriciteit (bijv. met warmtepomp): €140– € 200

Dynamische contracten: marketing en realiteit

Dynamische energiecontracten worden vaak gepresenteerd als aantrekkelijk alternatief met slogans als “energie tegen inkoopprijs”. In de praktijk betalen huishoudens echter nooit alleen de beursprijs: bovenop het uurtarief komt altijd een inkoopvergoeding of opslag. Ook worden dynamische tarieven in vergelijkingen vaak afgezet tegen het gemiddelde CBS-energietarief. Dat gemiddelde houdt geen rekening met voordelen zoals welkomstbonussen en combineert de tarieven van uiteenlopende nieuwe en bestaande contracten. Hierdoor ontstaat gemakkelijk een vertekend beeld, waarbij dynamische tarieven gunstiger lijken dan ze in werkelijkheid zijn.

Daarnaast vraagt een dynamisch contract om actief energiegedrag. Wie optimaal wil profiteren van lage prijzen moet het stroomverbruik zo veel mogelijk verschuiven naar de goedkoopste momenten van de dag. Dat lukt niet altijd. Bijvoorbeeld doordat apparaten op vaste tijden worden gebruikt, of omdat het verbruik in de winter juist piekt wanneer de stroomprijs vaak hoger ligt. Dit geldt in het bijzonder voor huishoudens die hun woning elektrisch verwarmen met een warmtepomp: zij verbruiken juist in de wintermaanden aanzienlijk meer stroom, waardoor de kosten bij dynamische tarieven kunnen oplopen.

Hetzelfde speelt bij gas: ook deze prijs ligt in de winter doorgaans hoger, precies op het moment dat de meeste huishoudens de verwarming aan hebben. Aangezien gasverbruik lastig te sturen is, zijn de kosten bij dynamische tarieven in koude maanden vaak hoger. Voor huishoudens die hun energieverbruik minder makkelijk kunnen sturen of automatiseren, kan het financiële voordeel van dynamische contracten daardoor tegenvallen.

Toekomst: dynamisch mogelijk weer aantrekkelijk

Toch zijn dynamische contracten niet per se ongunstig. Zeker in een markt waar tarieven dalen, profiteren klanten direct mee. Wie daarnaast het verbruik goed afstemt op lage prijsuren, kan extra voordeel behalen. En met het afschaffen van de salderingsregeling in zicht, kunnen dynamische contracten op termijn juist weer interessant worden voor zonnepaneelbezitters. De terugleververgoedingen die tot dusver voor 2027 zijn aangekondigd, liggen namelijk zo laag dat de dynamische terugleververgoedingen vooralsnog aantrekkelijker lijken.

Uitgangspunten onderzoek:

• De analyse is gebaseerd op slimme meterdata van huishoudens over de periode 1 januari 2023 t/m 17 juni 2025.
• Voor dynamische contracten is gerekend met werkelijke uurprijzen (elektriciteit) en dagprijzen (gas); voor vaste contracten is een vast tarief per kuub (m3) gas en kilowattuur (kWh) toegepast.
• Vergelijking betreft het voordeligste dynamische contract ten tijde van instap, afgezet tegen het voordeligste 1-jarig vaste contract op datzelfde moment en voor een gelijke contractperiode.
• Verbruiksgedrag is niet aangepast aan prijsfluctuaties; actieve sturing kan in de praktijk leiden tot extra voordeel bij dynamische contracten, terwijl passief of onaangepast gedrag juist tot een financieel nadeel kan leiden.
• Gebruikte klantprofielen zijn gebaseerd op gemiddelde 2- en 3-persoonshuishoudens, met en zonder zonnepanelen, en al dan niet volledig elektrisch (warmtepomp).