Wat betekent de nieuwe Energiewet voor mij?

Op 1 januari 2026 gaat de nieuwe Energiewet in. Met deze wet worden de oude Gaswet uit 2000 en de Elektriciteitswet uit 1998 samengevoegd tot één nieuwe wet. Tegelijkertijd introduceert de wet nieuwe regels die beter aansluiten bij het snel veranderende energielandschap. Maar wat betekent dat concreet voor jou als consument? In dit blog zetten we de belangrijkste veranderingen voor je op een rij.

De belangrijkste veranderingen in één oogopslag

•  De nieuwe Energiewet draagt bij aan de versnelling van de energietransitie en stimuleert CO₂-reductie.
• Het energienet wordt slimmer gebruikt om netcongestie te verminderen.
• De opwek van duurzame energie uit zon en wind wordt verder gestimuleerd.
• De wetgeving wordt toekomstbestendig en houdt rekening met slimme meters, thuisbatterijen en andere slimme oplossingen.
• Consumenten krijgen betere bescherming bij het afsluiten, opzeggen en betalen van energiecontracten.
• Er komen duidelijke regels voor het delen van energiegegevens tussen netbeheerders, leveranciers en consumenten.
• Analoge energiemeters moeten worden vervangen door nieuwe digitale energiemeters.

Waarom was een nieuwe Energiewet nodig?

De oude wetgeving was niet meer geschikt voor de huidige energiemarkt. Waar consumenten vroeger vooral afnemers van stroom en gas waren, kunnen ze tegenwoordig ook zelf energie opwekken, opslaan en terugleveren. Om deze ontwikkelingen op het gebied van zonnepanelen, elektrische auto’s en thuisbatterijen in goede banen te leiden, is er de afgelopen jaren gewerkt aan een nieuwe wet. Die moet beter aansluiten op de energietransitie en op Europese regelgeving. De nieuwe Energiewet zorgt ervoor dat de Nederlandse energiewetgeving weer actueel en toekomstbestendig is.

Eén wet voor gas en stroom

Gas en elektriciteit vallen voortaan onder één overkoepelende Energiewet. Dat maakt de regels overzichtelijker en consistenter. In plaats van wetteksten te citeren, verwijst de Energiewet vaker naar bestaande regelgeving. Hierdoor kunnen toekomstige aanpassingen sneller en eenvoudiger worden doorgevoerd.

Consumenten nemen actiever deel aan de energiemarkt

Consumenten spelen onder de nieuwe Energiewet een actievere rol. Je kunt niet alleen energie afnemen, maar ook zelf opwekken en delen, bijvoorbeeld binnen een buurt. Daarnaast worden consumenten gestimuleerd om hun energieverbruik over de dag te spreiden, bijvoorbeeld door apparaten te gebruiken op de momenten dat er veel stroom beschikbaar is op het net. Dit helpt om het energienet te ontlasten en netcongestie te verminderen.

Betere bescherming voor consumenten

Ook de consumentenbescherming wordt aangescherpt. De toezichthouder Autoriteit Consument en Markt (ACM) krijgt meer bevoegdheden om in te grijpen bij misleidende verkooppraktijken. Zo kan de ACM een wervingsstop opleggen of zelfs de leveringsvergunning van een energieleverancier intrekken.

Daarnaast worden consumenten vanaf 2026 beter beschermd bij een faillissement van hun energieleverancier. De continuïteit van de energielevering wordt beter geborgd, zodat je niet onverwacht zonder stroom of gas komt te zitten.

Wat merk je hier als consument van?

De meeste veranderingen merk je niet direct op 1 januari 2026. Wel zorgt de nieuwe Energiewet ervoor dat de energiemarkt eerlijker, transparanter en beter op de toekomst voorbereid is. Dat moet uiteindelijk leiden tot betere consumentenbescherming en een energienet dat klaar is voor de energietransitie.