Waarom nu overstappen en wat zijn de ontwikkelingen op de energiemarkt?

Dagelijks stappen veel consumenten over naar een jaarcontract voor energie. Een slimme zet, want in feite verlengt u daarmee het prijsplafond en kiest u voor zekerheid met tarieven tot wel 20% onder het prijsplafond. We krijgen ook veel vragen binnen van consumenten die twijfelen. In dit artikel nemen we u graag mee in de huidige ontwikkelingen op de energiemarkt. We gaan graag dieper in op een aantal veelgestelde vragen.

• 1 | Waarom zijn vaste contracten überhaupt weer mogelijk?
• 2 | Waarom nu kiezen voor een jaarcontract?
• 3 | Waarom nog snel uiterlijk 31 mei een vast contract afsluiten?
• 4 | Ik stap over in mei, mijn contract gaat pas in na 1 juni. Gelden de oude regels voor de opzegvergoeding?
• 5 | Wachten tot de energieprijzen mogelijk verder dalen?
• 6 | Krijgen we binnenkort weer, net als vroeger, gasprijzen van 80 cent?
• 7| Welke ontwikkelingen verwacht Gaslicht.com deze zomer?
• 8| Hoe groot is het aanbod vaste contracten nu?
• 9 | Wat is het verschil tussen vaste en variabele leveringskosten?
• 10 | Hoe zit het met dynamische tarieven en wat zijn de risico's?

1 | Waarom zijn vaste contracten überhaupt weer mogelijk?

De belangrijkste oorzaak is dat het een stuk duurder wordt om over te stappen naar een andere leverancier. Wie voor 1 juni nog een contract afsluit, kan daar voor 50 euro voor gas en 50 euro voor stroom weer onderuit. Dat is interessant als de prijzen verder dalen en die 100 euro met een nieuw contract zo is terugverdiend. Maar het betekent ook dat de risico's voor energieleveranciers te groot zijn. Zij kopen energie voor hun klanten vooruit in. Als de prijzen dalen en de klant wegloopt, blijft de leverancier met duur ingekochte energie zitten. Vanaf 1 juni moeten klanten het verschil dat een leverancier misloopt bijleggen. Net als bij internet- of telefooncontracten. Een vast energiecontract is daarmee ook echt vast.

2 | Waarom nu kiezen voor een jaarcontract?

De energieprijzen zijn als gevolg van de milde winter fors gedaald. Energie-econoom Hans van Cleef tegen de NOS: ,,Tot nu toe zit alles dit jaar mee. Een zachte winter, volle opslagen en de Chinese economie die langzamer dan verwacht weer lng naar zich toetrekt", redeneert de econoom. ,,Als je naar de prijs kijkt, zijn de risico's met name naar boven toe."

Op Gaslicht.com staan momenteel 12 vaste jaarcontracten en daarvan zijn er 10(!) met prijzen die lager liggen dan het prijsplafond dat de overheid heeft ingesteld. ,,Dat betekent dat je direct gaat besparen", aldus Gaslicht.com oprichter Ben Woldring. Dat is niet de enige reden. De gasprijs op de groothandelsmarkt daalt al maanden en ligt nu rond 25 euro per megawattuur.  Vorige zomer was gas nog twaalf keer zo duur! ,,En belangrijk om te weten: eind 2021, dus nog voor het uitbreken van de Oekraïne-oorlog, lag die groothandelsprijs nog rond de 100 euro. Het huidige prijsniveau lijkt dus echt gunstig.” Met een jaarcontract kiest u voor zekerheid en verlengt u in feite het prijsplafond. Maar het is eigenlijk nóg gunstiger doordat aan het vaste tarief geen maximaal verbruik is gekoppeld. Veel huishoudens betalen nu nog €1,80 per kuub gas (bij verbruik boven het prijsplafond), terwijl er jaarcontracten beschikbaar zijn met €1,33 per kuub. Of u nu meer of minder verbruikt dan het verbruiksplafond, bij een vaste prijs betaalt u altijd die lagere €1,33 per kuub. En dat tot de zomer volgend jaar.

3|  Waarom nog snel uiterlijk 31 mei een vast contract afsluiten?

Per 1 juni 2023 veranderen de regels voor de opzegboete. Een vast contract wordt echt een vast contract. Het wordt dan minder makkelijk om een vast contract tussentijds open te breken. Sluit u een vast energiecontract af vóór 1 juni a.s. dan betaalt u maximaal 100 euro (50 euro stroom en 50 euro gas)  + eventuele korting als u uw jaarcontract te vroeg opzegt. Sluit u na 1 juni een jaarcontract af en zegt u voortijdig op, dan betaalt u veel meer. De opzegboete is dan gelijk aan het verlies dat uw leverancier maakt omdat u het contract niet uitzit. 

4 | Ik stap over in mei, mijn contract gaat pas in na 1 juni. Gelden de oude regels voor de opzegvergoeding?

Ja, als u zich uiterlijk 31 mei aanmeldt voor een nieuw energiecontract, gelden de oude regels voor de opzegvergoeding. U kunt zich dus de hele maand mei nog aanmelden via ons aanmeldformulier met de huidige voorwaarden, terwijl de levering pas in juni/juli/augustus start. Dat is gunstig, want mochten de prijzen nog verder dalen dan kunt u er makkelijker weer vanaf.

5 | Wachten tot de energieprijzen mogelijk verder dalen?

Veel consumenten vragen ons of de energieprijzen nog verder gaan dalen. Het is moeilijk om de energiemarkt te voorspellen. Kijken we naar de prognoses op de groothandelsmarkten dan kan het nog alle kanten opgaan. Door nu over te stappen naar een jaarcontract bespaart u al door een lager tarief dan het prijsplafond. U bent dan ook de komende winter beschermd tegen prijsstijgingen. Eén ding staat volgens Minister Kaag vast: het prijsplafond stopt na 31 december. In onderstaande tabel ziet u de verwachte stijging van inkoop van gas op de groothandelsmarkten en wat dit doet met de consumentenprijs per kuub. Zoals u ziet liggen de gasprijzen voor komende winter extreem boven het huidige niveau. Omdat de termijnprijs voor elektriciteit de gasprijs volgt, geldt dat ook voor de stroomprijzen.

Periode	Gasmarkt TTF per MWh	Consumentenprijs per m³ incl. 21% btw	Stijging t.o.v. huidige prijs
juli 2023	34,69	€ 1,25	-
oktober 2023	40,70	€ 1,34	19%
januari 2023	52,30	€ 1,51	34%
maart 2024	49,96	€ 1,48	31%

Bron: Gaslicht.com | ICE Gas TTF Markt

6 | Krijgen we binnenkort weer, net als vroeger, gasprijzen van 80 cent?

Gasprijzen van € 0,80 per kuub verwachten we niet. Dit komt ook omdat de energiebelasting behoorlijk omhoog is gegaan. We betalen dit jaar € 0,59 per m³. Dat betekent voor een gemiddeld huishouden bijna € 900 alleen al aan energiebelasting voor gas.  Daarnaast werken aanbieders met grotere risico-opslagen door de grote schommelingen in de markt. Russisch en Gronings gas zijn weggevallen. We zijn nu onder andere afhankelijk van leveringen vanuit Noorwegen en van LNG uit andere werelddelen. De kostprijs van dat gas ligt hoger dan we in het verleden gewend waren.

Redenen die de gasprijs kunnen laten stijgen en dalen:

 Verschillende landen die tegelijk gas gaan kopen om nationale gasvoorraden aan te vullen naar minimaal 80 procent
 De Chinese economie gaat weer volop draaien, China zal dan bereid zijn flink te betalen voor LNG (vloeibaar gas) de schepen met LNG die nu naar onder andere Eemshaven en Rotterdam gaan, gaan dan net zo gemakkelijk weer naar China
 Escalatie oorlog Oekraïne, bijvoorbeeld met rare dingen op de Noordzee zoals het ontploffen van de Nord Stream

 Een enorme economische recessie, waardoor de vraag naar gas daalt
 Huishoudens en industrie die steeds beter weten energie te besparen
Vrede in Oekraïne

7 | Welke ontwikkelingen verwacht Gaslicht.com deze zomer?

De hoogte van de opzegvergoeding gaat per 1 juni veranderen. Op dit moment betaalt u voor het tussentijds opzeggen van een eenjarig contract 100 euro (voor combinatie stroom en gas). Bij de nieuwe regels wordt de opzegboete gelijk aan het verlies dat uw leverancier maakt omdat u het contract niet uitzit. Onze verwachting is dat deze ontwikkeling ervoor gaat zorgen dat er meer vaste contracten worden aangeboden met langere looptijden van 3 en 5 jaar. Leveranciers Vattenfall, Budget Energie, Eneco en Essent hebben al laten weten meerjarige contracten aan te gaan bieden. De tarieven zijn nog niet bekend. Powerpeers heeft de tarieven al wel bekendgemaakt voor een 3 jaar vast contract vanaf 1 juni 2023: € 0,38 per kWh stroom en € 1,38 per m³ gas.  Leveranciers krijgen meer zekerheid en dus bestaat de kans dat tarieven verder dalen. Ook kan er meer concurrentie onstaan. Op dit moment kunt u kiezen uit 19 vaste contracten, dit zouden er weer tientallen kunnen worden. Maar er is een duidelijk risico. In de komende maanden kan er weer van alles gebeuren qua geopolitieke ontwikkelingen, waardoor de energieprijs op de groothandelsmarkten weer gaat stijgen.

Gasopslagen

In de zomer worden de gasopslagen in Europa weer bijgevuld. Dat bijvullen gaat gepaard met grote hoeveelheden gas door overheden en leveranciers. Om de bergingen te vullen gaan landen en energieleveranciers de komende tijd veel inkopen. Deze week  heeft de Europese Commissie bekendgemaakt dat de eerste internationale aanbesteding voor de gezamenlijke aankoop van gas voor Europese landen een succes is geworden. Europa wil een vulgraad van minimaal 90%. In Nederland is de gasvoorraad momenteel 68%. Het moeten bijvullen zorgt ervoor dat de vraag naar gas toeneemt. In de regel geldt: een toename van de vraag zorgt voor een hogere prijs. De gasmarkt is een hele krappe markt. Qua aanbod is absoluut geen sprake van overvloed, mede door het wegvallen van Russisch en Gronings gas. Daarnaast hebben we gezien dat de pijpleiding Nordstream is opgeblazen, wat zorgde voor een gigantische prijspiek. In zee lopen er ook allemaal leidingen naar Noorwegen, je moet er niet aan denken dat daar wat mee gebeurt. Kortom, wanneer deze zomer in heel Europa de gasopslagen worden bijgevuld, gaan de prijzen mogelijk stijgen. 

Chinese economie

In het najaar vult ook China haar gasbergingen. De Chinese economie draait momenteel nog niet hard. Maar, stel dat deze weer op volle toeren gaat draaien dan zullen veel LNG schepen koers varen naar China. De enige manier om LNG dan nog naar Europa te krijgen, is dieper in de buidel tasten. 

Kerncentrales Duitsland

De laatste drie kerncentrales in Duitsland zijn inmiddels definitief gesloten. Zoveel als alle Nederlandse huishoudens per jaar verbruiken, zoveel stroom leverden deze drie kerncentrales gezamenlijk op. Bovendien waren het goed werkende centrales. En dan te bedenken dat Nederland twee nieuwe kerncentrales gaat bouwen, een proces van jaren. De ontwikkelingen in Duitsland en onderhoud aan kerncentrales lagen mede ten grondslag aan de enorme stijging van de energieprijzen vorig jaar. Alternatieve energiebronnen als zon en wind zijn belangrijk en mooi, maar als de zon niet schijnt en het niet waait hebben we er weinig aan.

8 | Hoe groot is het aanbod vaste contracten nu?

Begin dit jaar kwam de energiemarkt weer op gang. Eerst met alleen variabele contracten die werden aangeboden. Pas sinds een aantal weken zijn er weer jaarcontracten beschikbaar. Daar is nu een ruime keuze in met op dit moment 12 jaarcontracten in onze vergelijker. De verwachting is dat dit aantal de komende weken verder zal oplopen. Maar, we hebben ook gezien dat de gasprijs in één week zomaar 30% kan stijgen. Zo beweeglijk is de markt. Aanbieders trekken dan hun aanbod in. Eigenlijk geldt momenteel het principe van op is op.

9 | Wat is het verschil tussen vaste en variabele leveringskosten?

Vaste tarieven en variabele tarieven, vaste contracten en variabele contracten, vaste leveringskosten en variabele leveringskosten... Snapt u het nog? Vroeger werden de vaste leveringskosten 'vastrecht' genoemd, wel zo duidelijk vinden wij. Wat is het verschil tussen vaste en variabele leveringskosten?

ConsuWijzer zegt het zo: "U betaalt altijd voor vaste leveringskosten (vastrecht) én kosten afhankelijk van de hoeveelheid energie die u verbruikt. Sommige energieleveranciers rekenen een hoog vast bedrag per maand, maar lage prijzen voor het verbruik. Dat kan voordelig zijn als u veel energie verbruikt. Maar ongunstig als u weinig energie verbruikt. Kijk dus niet alleen naar de kosten per eenheid energie, maar ook naar de vaste kosten." 

U vindt de vaste leveringskosten in de vergelijker van Gaslicht.com als u filtert op toon kosten per kWh/m3/vaste leveringskosten. U kunt ze dan per contract en per leverancier vergelijken.

10 | Hoe zit het met dynamische tarieven en wat zijn de risico's?

Wanneer u kiest voor een energiecontract met dynamische tarieven zijn de prijzen gebaseerd op inkoopprijzen van energie op de beurs. Dit kan interessant zijn wanneer de prijzen dalen. Voor stroom geldt immers de prijs per uur. De gasprijs wordt bepaald per dag. Let er wel op dat leveranciers van dynamische tarieven vaak alleen de inkoopprijs tonen. Deze zijn exclusief energiebelasting, inkoopkosten en opslagkosten. Deze opslagkosten variëren gedurende het jaar. Verlekker uzelf dus niet met een hele lage oplage in de zomermaanden, in de winter kan deze oplage hard oplopen. Bovendien zijn de tarieven voor stroom en gas in de zomermaanden (in de regel) veel lager dan in de wintermaanden. Tegen die tijd kan het tarief vele malen hoger liggen. Dat voelt u direct in uw portemonnee.

Stel, u profiteert nu van lage dynamische tarieven en er komt een moment dat de tarieven hard gaan stijgen. U wilt dan waarschijnlijk liever een vast contract met lagere tarieven. Tussentijds overstappen kan echter risicovol zijn. Vaste contracten zijn niet altijd beschikbaar. Afgelopen anderhalf jaar hebben we gezien dat door geopolitieke ontwikkelingen in de wereld er überhaupt geen contracten werden aangeboden. Of tegen veel hogere tarieven. Alles over een energiecontract met dynamische tarieven leest u hier. Nu vergelijken en kiezen voor een variabel of vast contract doet u hier. 

De eerste publicatie van dit artikel verscheen op 24 april. De informatie werd t/m 31 mei doorlopend geactualiseerd.