Hoe werkt de slimme meter?

Consumenten en kleine bedrijven krijgen in plaats van hun bestaande energiemeter een slimme meter. Dat is een digitale energiemeter die uw meterstanden elke maand automatisch doorgeeft aan de netbeheerder. De netbeheerder geeft deze 12x per jaar door aan uw energieleverancier. Net als de stand aan het einde van het jaar. Inmiddels hebben zo'n 9 miljoen huishoudens een slimme meter. Netbeheer Nederland verwacht het proces in het najaar van 2026 afgerond te hebben. Maar miljoenen slimme meters zijn nu al aan vervanging toe.

Ga snel naar:

• Wanneer krijg ik een slimme meter?
• Verschil slimme meter en digitale meter
• Waarom een ​​slimme meter?
• De voordelen van een slimme meter
• Rechten en plichten bij de slimme meter
• Inzicht in uw verbruik
• Hoe zit het met de privacy?
• Slimme meter en veiligheid
• Slimme meter en betrouwbaarheid
• Verschil in opbrengst slimme meter en omvormer
• Slimme meter (nog) niet verplicht
• Meter met aparte telwerken verplicht
• Wat kost de slimme meter?
• Geld besparen

Wanneer krijg ik een slimme meter?

Alle huishoudens en kleine bedrijven krijgen een slimme meter aangeboden. U hoort vanzelf wanneer uw netbeheerder in uw wijk de energiemeters vervangt. Volgens Netbeheer Nederland zijn er in Nederland zo'n 8,8 miljoen elektriciteitsmeters, waarvan 542.000 niet geschikt zijn om afname en teruglevering apart te meten. Dit is belangrijk voor mensen met zonnepanelen en salderen. Geschikte meters zijn meestal slimme meters, maar sommige traditionele modellen voldoen ook. 

De komende jaren worden bovendien 2,5 miljoen slimme meters vervangen. Deze maken gebruik van verouderde GPRS-technologie. Het vervangen van deze meters gebeurt tussen 2024 en 2029. Uw netbeheerder biedt de energiemeters aan en maakt de planning. Wilt u weten wanneer u aan de beurt bent? Kijk dan op de website van uw netbeheerder. In het eancodeboek kunt u controleren wie de netbeheerder in uw regio is.

Verschil slimme meter en digitale meter

Een slimme meter stuurt automatisch uw meterstanden door naar uw netbeheerder. Een digitale meter kan de meterstanden niet doorsturen. Heeft u een digitale meter? U geeft dan zelf de meterstanden door aan uw energieleverancier. U bent niet verplicht om een ​​slimme meter te nemen. Bent u aangesloten op een warmtenet, dan kunt u niet voor een slimme meter kiezen.

Waarom een ​​slimme meter?

Slimme meters zijn nodig omdat onze energienetten door de energietransitie ingewikkelder worden. Steeds meer huishoudens en bedrijven wekken zelf energie op, bijvoorbeeld met zonnepanelen of windmolens. Energie die ze overhouden, leveren ze terug aan het net.

ACM ConsuWijzer zegt het zo: 'Met slimme meters kunnen netbeheerders bijhouden hoeveel energie het net opgaat, en waar. En hoeveel energie wordt geproduceerd, en waar. Dat is nodig om tekorten, overbelasting en storingen te voorkomen. Onze energievoorziening wordt daardoor betrouwbaarder.'

Daarnaast zijn er steeds meer energiecontracten waarbij de tarieven meerdere keren per jaar wijzigen. Met een slimme meter weet uw energieleverancier precies wat uw meterstanden zijn op de dag van de wijziging. Zo krijgt u de juiste rekening.

Ook zijn er energiecontracten met een dynamisch of flexibel tarief, waarbij uw prijs voor elektriciteit per uur verandert. En de prijs voor gas per dag. Voor deze dynamische contracten heeft u een slimme meter nodig waarbij de netbeheerder uw meterstanden automatisch uitleest. Alleen dan klopt uw ​​energierekening.

De voordelen van een slimme meter

• Nauwkeurige energierekening, zonder geschatte meterstanden.
• Automatisch doorgeven van meterstanden.
• Beter inzicht in uw verbruik en het besparen van energie.
• Energie terugleveren zonder extra meter.

Rechten en plichten bij de slimme meter

Krijgt u een aanbod om uw meter te vervangen door een slimme meter, dan kunt u kiezen uit de volgende mogelijkheden.

De slimme meter staat 'aan'

Bij u in huis bevindt zich een slimme meter. Deze meter staat aan. Dat betekent dat uw netbeheerder uw meterstanden op afstand op de volgende momenten zal lezen:

• een keer per jaar voor uw jaarafrekening.
• 12x per jaar voor het verbruik- en kostenoverzicht.
• als u overstapt naar een ander energiebedrijf of verhuist.
• wanneer dat noodzakelijk is voor het beheer of het onderhoud van het energienet.

Als de meter aan staat, hoeft u dus zelf geen meterstanden meer door te geven aan uw energiebedrijf. Ook hoeft er geen meteropnemer meer bij u langs te komen. Schrijffouten bij het doorgeven van de meterstanden behoren tot het verleden. Overstappen naar een ander energiebedrijf wordt nog gemakkelijker. U ontvangt standaard elke maand een overzicht met uw verbruik en indicatieve kosten van die periode. Uw netbeheerder mag de meter niet vaker uitlezen, tenzij u daar zelf voor kiest en toestemming voor geeft.

De slimme meter staat 'uit'

De netbeheerder plaatst de meter bij u in huis, maar u laat de functie voor op afstand aflezen uitzetten. Uw netbeheerder kan dan niet uw meterstanden op afstand aflezen. Voor de jaarafrekening en wanneer u overstapt of verhuist, moet u zelf de meterstanden doorgeven. Ook ontvangt u geen maandelijks kosten- en verbruiksoverzicht. Let op: u kunt dit altijd weer wijzigen. U bepaalt zelf of u later de meter aan laat zetten. Uw netbeheerder mag hiervoor kosten in rekening brengen.

Let op!
Mag uw netbeheerder de meterstanden niet uitlezen? Dan moet u altijd zelf de standen doorgeven aan uw energieleverancier. Heeft u een contract met variabele tarieven? Dan mag uw leverancier de tarieven wijzigen. Dit gebeurt ongeveer 2 keer per jaar. De leverancier kan uw meterstanden aanvragen bij elke tariefswijziging. Maar hij kan ook uw verbruiksschattingen maken op basis van uw jaarverbruik. Ga bij uw energieleverancier na hoe hij uw verbruik vaststelt.

Inzicht in uw energieverbruik

Als de slimme meter is geplaatst, kunt u eenvoudig uw energieverbruik gaan aflezen. U krijgt inzicht in uw verbruik via:

1. Maandelijks energierapport
De slimme meter is voorzien van software en geeft uw verbruiksgegevens door aan uw netbeheerder, als u toestemming heeft gegeven om uw meterstanden op afstand uit te lezen. Iedere maand krijgt u dan een energierapport van uw energieleverancier. 

Op het overzicht vindt u de volgende informatie:
- uw verbruik.
- een indicatief kostenoverzicht.
- een vergelijking met vergelijkbare jaren.
- een vergelijking met andere huishoudens.

Het kan zijn dat uw energieleverancier u nog meer informatie geeft. Bijvoorbeeld over energiebesparende maatregelen. 

2. Energieverbruiksmanager  zoals Bencompare Mijn Verbruik
Het is ook mogelijk om de slimme meter te verbinden met externe apparaten. Via een lokale poort op uw slimme meter kunt u zelf uw verbruiksgegevens uitlezen. Dit is een communicatiepoort die te vergelijken is met een telefoonstekker. Door de slimme meter via deze uitgang te verbinden met een display van programma's op uw computer krijgt u eenvoudig inzicht in uw verbruik. Ook een onafhankelijke dienstaanbieder kan u meer inzicht geven in uw verbruik. Dit kan pas als u toestemming geeft om uw gegevens via de lokale poort te laten verwerken. 

Gaslicht.com biedt nu gratis inzicht met de app Bencompare Mijn Verbruik . Bij welke energieleverancier u ook klant bent, deze app werkt altijd en overal. Download 'm nu voor iPhone of Android . Hiermee heeft u direct inzicht in uw verbruik en is het nog gemakkelijker om energie en geld te besparen. Via Bencompare kunt u ook energie vergelijken en overstappen .

Hoe zit het met de privacy?

Netbeheerders moeten zich aan strenge privacyregels houden. De slimme meter laat niet zien of u televisie kijkt of onder de douche staat. De slimme meter registreert elk kwartier uw elektriciteitsverbruik en elk uur uw gasverbruik. Als u elektriciteit teruglevert aan het net, omdat u zonnepanelen heeft, dan registreert uw slimme meter elk kwartier de teruglevering. De netbeheerder mag 1 keer per dag uw slimme meter uitlezen en leest dan al deze waarden uit.

De netbeheerder geeft elke dag de meterstand van de dag door aan uw energieleverancier. Met uw toestemming mag uw energieleverancier de standen bijvoorbeeld ook elk kwartier of uur inzichtelijk maken. Leveranciers en netbeheerders moeten goed met uw gegevens omgaan. Heeft u een klacht over het gebruik van uw persoonsgegevens? Spreek eerst het bedrijf aan dat niet netjes met uw gegevens omgaat. Komt u er niet uit? Ga met uw klacht naar de Autoriteit Persoonsgegevens  (bron ConsuWijzer).

Uw energieleverancier bewaart uw verbruiksgegevens minimaal 2 jaar lang. En ook de teruglevergegevens als u zonnepanelen heeft. Online kunt u deze gegevens ieder moment bekijken. Stapt u over naar een andere leverancier? Dan kunt u tot 2 jaar na uw overstap uw gegevens bij uw oude leverancier zien.

Slimme meter en veiligheid

Sommige mensen zijn bang dat er misbruik van de gegevens wordt gemaakt. Bijvoorbeeld door criminelen, die op basis van de gegevens kunnen zien dat er niemand thuis is, en dan gaan inbreken. Om de veiligheid zoveel mogelijk te garanderen, worden er wettelijke eisen van de overheid gesteld aan de meters die de netbeheerders ophangen. De netbeheerders nemen uitgebreide beveiligingsmaatregelen zodat onbevoegden niet bij de gegevens kunnen. Ook zorgen zij ervoor dat de gegevens niet zomaar herleid kunnen worden tot een bepaald adres of persoon. Net als bij internetbankieren en mobiel bellen is 100% veiligheid echter niet te garanderen. Het risico is wel heel klein te maken. Zo voldoen alle slimme meters aan de wettelijke veiligheidseisen en hebben de netbeheerders uitgebreide maatregelen genomen om het dataverkeer met de nieuwste technologie te beveiligen. Op die manier kunnen we niet over uw gegevens beschikken.

Slimme meter en betrouwbaarheid

De energiemeters voldoen aan strenge Europese normen. De  Rijksinspectie Digitale Infrastructuur  houdt toezicht op de nauwkeurigheid van slimme meters. Het is de verantwoordelijkheid van de netbeheerders dat de meterstanden kloppen en dat de meter in huis correct en nauwkeurig werkt. Toch gaat het uitlezen van slimme meters soms mis. Het blijkt dat er steeds vaker storingen zijn, vanwege 'slecht bereik' met een zendmast. Energieleveranciers kunnen klanten niet op tijd de juiste informatie geven over hun verbruik. Eneco heeft toezichthouder ACM daarom gevraagd om in te grijpen. 

Al in 2019 noemde Netbeheer Nederland het zorgelijk dat er steeds meer ondeugdelijke apparaten op de Nederlandse markt komen. "Steeds vaker zien we dat apparaten onveilig zijn of zelfs de registratie van het energieverbruik van digitale energiemeters kunnen beïnvloeden. Nederlandse consumenten moeten er op kunnen vertrouwen dat apparaten die ze in huis halen veilig en betrouwbaar zijn. De gezamenlijke netbeheerders roepen daarom op tot sterker toezicht en aandacht voor de normeringen." 

In 2022 liet Netbeheer Nederland kwaliteitsmetingen doen door keuringsinstantie Kiwa. Volgens het AD bleek uit een aanwijzing dat van de 1,3 miljoen gecontroleerde gasmeters er bijna 30.000 vervangen moesten worden. Ook worden jaarlijks tienduizenden elektriciteitsmeters afgekeurd. Vaak lijken de slimme energiemeters meer -of minder- verbruik aan te geven dan er in werkelijkheid aan energie is opgemaakt. Dat constateert ook Bas ten Have, onderzoeker aan de universiteit van Twente. Netbeheer Nederland roept consumenten op om in het geval van afwijkende meterstanden eerst zelf grondig na te gaan of daarvoor redenen zijn en heeft daarvoor een stappenplan gemaakt.

Verschil in opbrengst slimme meter en omvormer. Hoe kan dat?

Veel mensen met zonnepanelen vragen zich af hoe het kan dat er een verschil zit tussen de opbrengst van de slimme meter en de omvormer. Deze cijfers komen niet met elkaar overeen en kunnen zelfs behoorlijk verschillen. Daar is een simpele verklaring voor. De stroom die u overdag direct gebruikt, wordt niet geregistreerd door de slimme meter. Als u meer stroom opwekt dan u verbruikt, wordt deze extra stroom via de slimme meter teruggeleverd aan het elektriciteitsnet. De omvormer geeft de totale stroomproductie aan, de slimme meter alleen de teruggeleverde stroom en de afgenomen stroom. De slimme meter toont dus nooit het totaal aan opgewekte stroom.

Om uw verbruik te berekenen, trekt u de teruggeleverde stroom van de totale opbrengst van uw zonnepanelen af en telt u de van het net afgenomen stroom hierbij op. Deze cijfers vindt u op uw slimme meter. Wilt u weten hoeveel zelfopgewekte stroom u heeft verbruikt? Trek dan de teruggeleverde stroom van de opbrengst van uw zonnepanelen af.

Slimme meter niet verplicht

De slimme meter is niet verplicht. Als u niet wilt dat uw gegevens op afstand worden uitgelezen, kan de netbeheerder deze functionaliteit uitzetten. Dan werkt de meter op dezelfde manier als de huidige energiemeter: u moet dan zelf uw meterstanden doorgeven. Heeft u een energiecontract voor dubbeltarief? Sinds 1 juli 2021 heeft u daarvoor een slimme meter nodig. 

Meter met aparte telwerken verplicht

De salderingsregeling stopt op 1 januari 2027. Het is dan belangrijk dat u beschikt over een meter die uw stroomverbruik en teruglevering apart registreert. Oude meters draaien namelijk terug bij teruglevering, waardoor u alsnog zou salderen. Daarom zal uw netbeheerder u vóór 2027 een aanbod doen om uw oude meter te vervangen door een slimme meter.

Wat kost de slimme meter?

De slimme meter  is gratis als u wacht totdat uw netbeheerder u de slimme meter aanbiedt. Bij nieuwbouw en grote verbouwingen is de slimme meter ook gratis. De netbeheerder mag in deze situaties wel een bedrag vragen voor uw nieuwe meter:

• U vraagt eerder om een slimme meter.
• U heeft eerder een slimme meter geweigerd en nu wilt u het wel.
• U bent verhuisd naar een woning waarbij de vorige bewoner de slimme meter heeft geweigerd.

U betaalt dan maximaal € 72,60. Heeft u geen gasaansluiting? Dan betaalt u maximaal € 67,76.

De netbeheerder mag u hogere kosten vragen als u uw huidige slimme meter door een andere type wilt vervangen. De netbeheerder moet deze kosten wel goed in de offerte uitleggen (bron: ACM ConsuWijzer).

Een slimme meter kost u niet méér dan een gewone meter.  U betaalt bij een slimme meter, net als bij de gewone meter, jaarlijks meterhuur. Toezichthouder Autoriteit Consument & Markt (ACM) bepaalt wat de maximale meterhuur mag kosten.

Geld besparen

Met deze meter zelf bespaart u geen geld, maar kan het u wel makkelijker maken om geld te besparen. Het apparaat geeft namelijk inzicht in uw energieverbruik. Bovendien kan in de toekomst geld bespaard worden door slimme apparaten aan te schaffen die in contact staan met deze meter en pas aan gaan op het moment dat de energie het goedkoopst is.

Neem voor meer informatie over de slimme meter contact op met uw netbeheerder. Per regio is één netbeheerder verantwoordelijk voor de aanleg van de netten en het transport van elektriciteit of gas. Hij heeft alle aansluitingen aangesloten en zorgt ervoor dat u een aansluiting op het net krijgt. U kunt niet voor een andere netbeheerder kiezen. Weet u niet wie uw netbeheerder is? Vul dan uw postcode en huisnummer in op www.eancodeboek.nl .

Hebben wij uw vraag nog niet beantwoord? Bekijk dan onze veelgestelde vragen over de slimme meter .