De slimme meter: de voor- en nadelen

Consumenten en kleine bedrijven krijgen in plaats van hun bestaande energiemeter een zogenaamde slimme meter. Dat is een digitale energiemeter die uw meterstanden iedere maand automatisch doorgeeft aan de netbeheerder. De netbeheerder geeft deze 12x per jaar door aan de energieleverancier. Net als de stand aan het einde van het jaar. Inmiddels hebben zo'n 9 miljoen huishoudens een slimme meter. 

• Wanneer krijg ik een slimme meter?
• Verschil slimme meter en digitale meter
• Slimme meter eerder aanvragen
• Waarom een slimme meter?
• Rechten en plichten bij de slimme meter
• Inzicht in uw energieverbruik
• Hoe zit het met de privacy
• Slimme meter en veiligheid
• Slimme meter en betrouwbaarheid
• Verschil in opbrengst slimme meter en omvormer
• Slimme meter niet verplicht
• Meter met aparte telwerken verplicht
• Wat kost de slimme meter?
• Geld besparen

Wanneer krijg ik een slimme meter?

 Alle huishoudens en kleine bedrijven krijgen een slimme meter aangeboden. Met de uitbraak van Covid-19 lag de uitrol van de slimme meters tijdelijk stil. U hoort vanzelf wanneer uw netbeheerder in uw wijk de energiemeters vervangt.

Uw netbeheerder biedt de energiemeters aan en stelt de planning vast. Wilt u weten wanneer u aan de beurt bent, kijk dan op de website van uw netbeheerder. Cogas - Enduris - Enexis - Liander - Rendo - Stedin - Westland infra. In het eancodeboek kunt u checken wie de netbeheerder in uw regio is.​

Verschil slimme meter en digitale meter

Een slimme meter stuurt automatisch uw meterstanden door naar uw netbeheerder. Een digitale meter kan de meterstanden niet doorsturen. Heeft u een digitale meter? U geeft dan zelf de meterstanden door aan uw energieleverancier. Een slimme meter mag u weigeren. U bent niet verplicht om een slimme meter te nemen. Maar u mag een digitale meter niet weigeren. Bent u aangesloten op een warmtenet, dan kunt u een slimme meter niet weigeren.

Slimme meter eerder aanvragen?

Wilt u niet wachten op de grootschalige uitrol en eerder een slimme meter, dan kunt u bij uw netwerkbeheerder een zogenaamde prioriteitsaanvraag indienen. Aan deze aanvraag zijn kosten verbonden: € 72,60 voor het plaatsen van een slimme elektriciteits- en gasmeter of € 67,76 voor de plaatsing van alleen een slimme elektriciteitsmeter. U vraagt een slimme meter met voorrang aan als u niet op de planning van de netbeheerder wilt wachten en nu al iedere maand automatisch een verbruikskostenoverzicht van uw energieleverancier wilt ontvangen. U hoeft dan geen rekening meer te houden met het zelf doorgeven van uw meterstanden. Heeft u eerder de slimme meter geweigerd? En neemt u later alsnog een slimme meter, bijvoorbeeld omdat u zonnepanelen koopt? Dan betaalt u maximaal dezelfde kosten als wanneer u eerder om een slimme meter vraagt.

Waarom een slimme meter?

Slimme meters zijn nodig omdat onze energienetten door de energietransitie ingewikkelder worden. Steeds meer huishoudens en bedrijven wekken zelf energie op, bijvoorbeeld met zonnepanelen of windmolens. Energie die ze overhouden, leveren ze terug aan het net.

ACM ConsuWijzer zegt het zo: 'Met slimme meters kunnen netbeheerders bijhouden hoeveel energie het net ingaat, en waar. En hoeveel energie wordt verbruikt, en waar. Dat is nodig om tekorten, overbelasting en storingen te voorkomen. Onze energievoorziening wordt daarmee betrouwbaarder.

Daarnaast zijn er steeds meer energiecontracten waarbij de tarieven meerdere keren per jaar wijzigen. Met een slimme meter weet uw energieleverancier precies wat uw meterstanden zijn op de dag van de wijziging. Zo krijgt u de juiste rekening.

Ook zijn er energiecontracten met een dynamisch of flexibel tarief, waarbij uw prijs voor elektriciteit per uur verandert. En de prijs voor gas per dag. Voor deze dynamische contracten heeft u een slimme meter nodig waarbij de netbeheerder uw meterstanden automatisch uitleest. Alleen dan klopt uw energierekening.'

Dit zijn voor u de voordelen van een slimme meter:

• Nauwkeuriger energierekening, zonder geschatte meterstanden.
• Automatisch doorgeven van meterstanden.
• Beter inzicht in uw energieverbruik en het besparen van energie.
• Energie terugleveren zonder extra meter.

Rechten en plichten bij de slimme meter

Krijgt u een aanbod om uw meter te vervangen door een slimme meter, dan kunt u kiezen uit de volgende mogelijkheden.

De slimme meter staat 'aan'

De netbeheerder plaatst bij u in huis een slimme meter. Deze meter staat aan. Dat betekent dat uw netbeheerder uw meterstanden op afstand zal lezen op de volgende momenten:

• een keer per jaar voor uw jaarafrekening
• 12x per jaar voor het verbruik- en kostenoverzicht 
• als u overstapt naar een ander energiebedrijf of verhuist
• wanneer dat noodzakelijk is voor het beheer of onderhoud van het energienet

Als de meter aan staat, hoeft u dus zelf geen meterstanden meer door te geven aan uw energiebedrijf. Ook hoeft er geen meteropnemer meer bij u langs te komen. Schrijffouten bij het doorgeven of geschatte meterstanden op de energierekening behoren hiermee tot het verleden. Overstappen naar een ander energiebedrijf wordt hiermee nog makkelijker. U ontvangt standaard elke maand een overzicht met daarop uw energieverbruik en indicatieve kosten van die periode. Uw netbeheerder mag de meter niet vaker lezen, tenzij u daar zelf voor kiest en toestemming voor geeft.

De slimme meter staat 'uit'

De netbeheerder plaatst de meter bij u in huis, maar u laat de functie voor op afstand aflezen uitzetten. Uw netbeheerder kan dan niet uw meterstanden op afstand aflezen. Voor de jaarafrekening en wanneer u overstapt of verhuist, moet u zelf de meterstanden doorgeven. Ook ontvangt u geen maandelijks kosten- en verbruiksoverzicht. Let op: u kunt dit altijd weer wijzigen. U bepaalt zelf of u later alsnog de meter aan laat zetten. Uw netbeheerder mag hiervoor kosten in rekening brengen.

Let op!
Mag uw netbeheerder de meterstanden niet uitlezen? Dan moet u altijd zelf de standen doorgeven aan uw energieleverancier. Heeft u een contract met variabele tarieven? Dan mag uw leverancier de tarieven wijzigen. Meestal gebeurt dit 2 keer per jaar, maar sinds de energiecrisis veel vaker. De leverancier kan uw meterstanden opvragen bij iedere tariefswijziging. Maar hij kan ook uw verbruik schatten op basis van uw jaarverbruik. Ga na bij uw energieleverancier na hoe hij uw verbruik vaststelt.

Inzicht in uw energieverbruik

Als de slimme meter is geplaatst, kunt u eenvoudig uw energieverbruik gaan aflezen. U krijgt inzicht in uw verbruik via:

1. Maandelijks energierapport
De slimme meter is voorzien van software en geeft uw verbruiksgegevens door aan uw netbeheerder, als u toestemming heeft gegeven om uw meterstanden op afstand uit te lezen. Iedere maand krijgt u dan een energierapport van uw energieleverancier. 

Op het overzicht vindt u de volgende informatie:
- uw verbruik,
- een indicatief kostenoverzicht,
- een vergelijking met voorgaande jaren,
- een vergelijking met andere huishoudens vergelijkbaar met het uwe.

Het kan zijn dat uw energieleverancier u nog meer informatie geeft. Bijvoorbeeld over energiebesparende maatregelen. 

2. Energieverbruiksmanager zoals Bencompare Mijn Verbruik
Het is ook mogelijk om de slimme meter te verbinden met externe apparaten. Via een lokale poort op uw slimme meter kunt u zelf uw verbruiksgegevens uitlezen. Dit is een communicatiepoort die te vergelijken is met een telefoonstekker. Door de slimme meter via deze uitgang te verbinden met een display of programma’s op uw computer, krijgt u eenvoudig inzicht in uw energieverbruik. Ook een onafhankelijke dienstaanbieder kan u meer inzicht geven in uw verbruik. Dit kan pas als u toestemming geeft om uw gegevens via de lokale poort te laten verwerken. 

Gaslicht.com biedt nu gratis inzicht met de app Bencompare Mijn Verbruik. Bij welke energieleverancier u ook klant bent, deze app werkt altijd en overal. Download 'm nu voor iPhone of Android. Hiermee heeft u direct inzicht in uw energieverbruik en is het nog makkelijker om energie en geld te besparen. 

Hoe zit het met de privacy?

Netbeheerders moeten zich aan strenge privacyregels houden. De slimme meter laat niet zien of u televisie kijkt of onder de douche staat. De slimme meter registreert elk kwartier uw elektriciteitsverbruik en elk uur uw gasverbruik. Als u elektriciteit teruglevert aan het net, omdat u zonnepanelen heeft, dan registreert de slimme meter elk kwartier de teruglevering. De netbeheerder mag 1 keer per dag uw slimme meter uitlezen en leest dan al deze waarden uit.

De netbeheerder geeft elke dag de meterstand van die dag door aan uw energieleverancier. Met uw toestemming mag uw energieleverancier ook de standen van bijvoorbeeld elk kwartier of uur inzien. Leveranciers en netbeheerders moeten goed met uw gegevens omgaan. Heeft u een klacht over het gebruik van uw persoonsgegevens? Spreek eerst het bedrijf aan dat niet netjes met uw gegevens omgaat. Komt u er niet uit? Ga met uw klacht naar de Autoriteit Persoonsgegevens (bron ConsuWijzer).

Uw energieleverancier bewaart uw verbruiksgegevens minimaal 2 jaar lang. En ook de teruglevergegevens als u zonnepanelen heeft. Online kunt u deze gegevens ieder moment bekijken. Bent u korter dan 2 jaar klant bij uw leverancier? Dan ziet u de gegevens vanaf de dag dat u klant bent geworden. Stapt u over naar andere leverancier? Dan kunt u nog steeds uw gegevens bij uw oude leverancier zien in ieder geval totdat de 2 jaar voorbij zijn.

Slimme meter en veiligheid

Sommige mensen zijn bang dat er misbruik van de gegevens wordt gemaakt. Bijvoorbeeld door criminelen die op basis van de gegevens zien dat iemand lang niet thuis is, en dan gaan inbreken. Om de veiligheid zoveel mogelijk te garanderen stelt de overheid wettelijke eisen aan de meters die de netbeheerders ophangen. De netbeheerders nemen uitgebreide beveiligingsmaatregelen zodat onbevoegden niet bij de gegevens kunnen. Ook zorgen zij ervoor dat de gegevens niet zomaar herleid kunnen worden tot een bepaald adres of persoon. Net als bij internetbankieren en mobiel bellen is 100% veiligheid echter niet te garanderen. Het risico is wel heel klein te maken. Zo voldoen alle slimme meters aan de wettelijke veiligheidseisen en hebben de netbeheerders uitgebreide maatregelen genomen om de netten en het dataverkeer met de nieuwste technologie te beveiligen. Op die manier kunnen onbevoegden niet bij uw gegevens.

Slimme meter en betrouwbaarheid

De energiemeters voldoen aan strenge Europese normen. De Rijksinspectie Digitale Infrastructuur  houdt toezicht op de nauwkeurigheid van slimme meters. Het is de verantwoordelijkheid van de netbeheerders dat meterstanden kloppen en dat de meter in huis correct en nauwkeurig werkt. Toch gaat het uitlezen van slimme meters soms mis. Het blijkt dat er steeds vaker storingen zijn, vanwege 'slecht bereik' met een zendmast. Energieleveranciers kunnen klanten daardoor niet op tijd de juiste informatie geven over hun verbruik. Eneco heeft toezichthouder ACM daarom gevraagd om in te grijpen. 

Al in 2019 noemde Netbeheer Nederland het zorgelijk dat er steeds meer ondeugdelijke apparaten op de Nederlandse markt komen. "Steeds vaker zien we dat apparaten onveilig zijn, andere apparaten verstoren of zelfs de registratie van het energieverbruik van digitale energiemeters kunnen beïnvloeden. Nederlandse consumenten moeten er op kunnen vertrouwen dat apparaten die ze in huis halen veilig en betrouwbaar zijn. De gezamenlijk netbeheerders roepen daarom op tot strenger toezicht en aandacht voor de normeringen." 

Het afgelopen jaar liet Netbeheer Nederland kwaliteitsmetingen doen door keuringsinstantie Kiwa. Volgens het AD bleek uit een steekproef dat van de 1,3 miljoen gecontroleerde gasmeters er bijna 30.000 moesten worden vervangen. Ook worden jaarlijks tienduizenden elektriciteitsmeters afgekeurd. Vaak lijken de slimme energiemeters meer -of minder- verbruik aan te geven dan er in werkelijkheid aan energie is opgemaakt. Dat constateert ook Bas ten Have, onderzoeker aan de universiteit van Twente. Netbeheer Nederland roept consumenten in het geval van afwijkende meterstanden op om eerst zelf grondig na te gaan of hiervoor redenen zijn en heeft hiervoor een stappenplan gemaakt.

Verschil in opbrengst slimme meter en omvormer

Er zit regelmatig een behoorlijk verschil tussen de terugleverstand van de slimme meter en de opbrengst van de omvormer. Daar is een simpele verklaring voor. De stroom die u overdag meteen gebruikt, wordt niet geregistreerd door de slimme meter. Als u meer stroom opwekt dan u verbruikt, wordt deze extra stroom door de slimme meter teruggeleverd aan het elektriciteitsnet. De omvormer geeft de totale stroomproductie aan, de slimme meter alleen de teruggeleverde stroom en de afgenomen stroom.

Slimme meter niet verplicht

De slimme meter is niet verplicht. Als u niet wilt dat uw gegevens op afstand worden uitgelezen, kan de netbeheerder deze functionaliteit uitzetten. Dan werkt de meter op dezelfde manier als de huidige energiemeter: u moet dan zelf uw meterstanden doorgeven. Heeft u een energiecontract voor dubbeltarief? Sinds 1 juli 2021 heeft u daarvoor een slimme meter nodig. Of een digitale meter met twee telwerken.

Meter met aparte telwerken verplicht

Met het wetsvoorstel afbouw salderingsregeling wordt geen slimme meter verplicht, maar een meetinrichting die de afname en invoeding van stroom apart kan meten. Dat kan een slimme meter zijn, die eventueel
administratief kan worden uitgezet, maar ook een digitale meter die niet op afstand kan worden uitgelezen. Daarmee wordt tegemoet gekomen aan hen die privacybezwaren hebben tegen de slimme meter.

Weigering van een meetinrichting die afname en invoeding van stroom apart kan meten, kan leiden tot een last onder dwangsom. Een last onder dwangsom is erop gericht om de betreffende kleinverbruiker ertoe te bewegen alsnog aan de verplichting te voldoen. Door de meetinrichting alsnog te accepteren, kan voorkomen worden dat de dwangsom moet worden betaald.

Deze meetinrichting wordt verplicht voor iedere kleinverbruiker, dus ook voor de kleinverbruiker zonder zonnepanelen. Daar is voor gekozen  omdat volgens de overheid 'niet sluitend' na te gaan is wie wel en wie geen zonnepanelen heeft.

Wilt u geen slimme meter? U kunt ook kiezen voor een digitale meter die niet op afstand uitleesbaar is. Of u kunt de uitleesfunctie van uw slimme meter laten uitzetten door uw energieleverancier.

Wat kost de slimme meter?

Een slimme meter kost u niet méér dan een gewone meter. U betaalt net als nu, jaarlijks meterhuur. De toezichthouder, de Autoriteit Consument & Markt (ACM), bepaalt wat die meterhuur mag kosten. U betaalt ook geen installatiekosten, behalve als u:

• deze meter wilt voordat u normaal gesproken aan de beurt zou komen;
• eerder een slimme meter aangeboden heeft gekregen en die destijds heeft geweigerd of later heeft uitgezet, maar daarna alsnog wilt laten installeren of aanzetten. In dat geval mag uw netbeheerder hier kosten voor in rekening brengen. 

Geld besparen

Met deze meter zelf bespaart u geen geld, maar kan het u wel makkelijker maken om geld te besparen. Het apparaat geeft namelijk inzicht in uw energieverbruik. Bovendien kan in de toekomst geld bespaard worden door slimme apparaten aan te schaffen die in contact staan met deze meter en pas aan gaan op het moment dat de energie het goedkoopst is.

Neem voor meer informatie over de slimme meter contact op met uw netbeheerder. Per regio is één netbeheerder verantwoordelijk voor de aanleg van de netten en het transport van elektriciteit of gas. Hij registreert alle aansluitingen en zorgt ervoor dat u een aansluiting op het net krijgt. U kunt niet voor een andere netbeheerder kiezen. Weet u niet wie uw netbeheerder is? Vul dan uw postcode en huisnummer in op www.eancodeboek.nl.

Hebben wij uw vraag nog niet beantwoord? Bekijk dan onze veelgestelde vragen over de slimme meter.